नेपालकै ठूलो क्षेत्रफलमा ड्रागन फ्रुटको खेतीको सुरुवात

कञ्चनपुर ।
कञ्चनपुरमा पहिलो पटक ड्रागन फ्रुटको खेती सुरु गरिएको छ । कञ्चनपुर जिल्लाको भीमदत्त नगरपालिका–९ मटेनास्थित छ बिघा वञ्जड जमिन भाडामा लिएर ज्ञानेन्द्र महता र रमेशबहादुर चन्दले ड्रागन खेती सुरु गरेका हुन् ।

उनीहरूले १० वर्षका लागि प्रतिबिघा ३५ हजारका दरले जग्गा भाडामा लिएका छन् । उक्त जग्गामा थाइल्याण्ड, लाओसलगायतका देशबाट ल्याएको झण्डै २८ हजार आठ सयवटा बिरुवा रोपेका छन् । मंसिरमा खेती सुरु गरेका उनीहरूले चार बिरुवाका लागि सिमेन्टको एक पोल समेत गाडेको जानकारी दिए ।

लकडाउनका बेला केही गर्नुपर्छ भन्ने सोचका साथ वेस्टर्न मल्टी एग्रिकल्चर एण्ड रिर्सच सेन्टर प्रालि दर्ता गरेर ड्रागन खेतीमा लागेका उनीहरूले बताए । नेपालको अन्य ठाउँमा आफूहरूले खेती गरेको क्षेत्रफल जति ठूलो परिमाणमा खेती नगरिएको उनीहरूको भनाइ छ । वेस्टर्न मल्टी एग्रिकल्चर एण्ड रिर्सच सेन्टर प्रालिका प्रबन्ध निर्देशक ज्ञानेन्द्र महताले उत्तरी भेगमा ड्रागनको सम्भावना भएकाले नै त्यसको खेतीमा लागेको बताए । ‘

पहिला हामीलाई केही थाह थिएन’, उनले भने, ‘बिस्तारै विज्ञसँग परामर्स गरेर खेती ग-यौँ । अब हामी वास्तविक कृषि क्रान्तिमा जुटेका छौँ ।’ देशमा रहेका तीनै सरकारबाट कुनै अनुदान एवं सहयोग नपाएकोमा भने उनले गुनासो गरे । उनका अनुसार हाल प्रालिमा चार जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन । फलफूल बिक्री गर्दासम्म ५० र बजारमा गइसकेपछि अप्रत्यक्षरूपमा तीन सयले रोजगारी पाउने बताए । हालसम्म तीन सय जनाले खेतीको अवलोकन गरेकाले फल लागेपछि थप पर्यटक समेत आउने अपेक्षा राखे ।

वेस्टर्न मल्टी एग्रिकल्चर एण्ड रिर्सच सेन्टर प्रालिका अध्यक्ष रमेश चन्दले हालसम्म दुई करोड लगानी लागेको बताए । उनका अनुसार ५० लाख सेयर सदस्य र बाँकी बैंक तथा वित्तीय सहकारी संस्थाबाट लगानी लागेको बताए । ‘सुरुमा बढी लगानी लागे पनि पछि त्यसको प्रतिफल पाइन्छ’, उनले भने, ‘दुई वर्षपछि मात्रै लगानी असुल हुन्छ ।’ खेतीका लागि अझै क्षेत्रफल विस्तार गरिने उनको भनाइ छ । ‘

ड्रागनखेती अवलोकनका लागि भ्यू टावर निर्माण गरिएको छ’, उनले भने, ‘यसलाई हामी कृषि पर्यटनका रूपमा पनि विकास गछौँ ।’ साथै उनले सबै स्थानीयलाई यो खेती गर्न समेत आग्रह गरेका छन् । सिञ्चाइ, कीटनाशक औषधिको अभावले ड्रागन खेतीमा चुनौती भने रहेको उनको भनाइ छ । भीमदत्त नगरपालिका ९ का वडाध्यक्ष राम नाथले कृषि क्षेत्रमा गरिएको प्रयास राम्रो भएको बताए । वडाध्यक्ष नाथले नयाँ सोच विचारका साथ गरिएको खेतीले कृषिको आधुनिकीकरण हुने बताए । ड्रागन खेती क्षेत्रमा सिञ्चाइका लागि पोखरी समेत निर्माण गरिएको छ ।