मेलम्चीको पानी कहिले आउने अझै टुंगो लागेन

काठमाडौं, असार ११
मेलम्चीको पानी कहिलेसम्म काठमाडौंका धाराबाट झार्न सकिन्छ भन्नेबारे सरकारी अधिकारीहरु अझै अन्योलमा देखिएका छन् । विगतमा विभिन्न बहाना बनाएर पानी झार्ने मिति सार्दै आएका खानेपानी मन्त्री र मन्त्रालयका अधिकारीहरुलाई अहिले ठूलो बहाना मिलेको छ, कोरोना भाइरस र लकडाउन । लकडाउनमा पनि निर्माण जारी थियो । तर, अझै कहिले पानी आउँछ भन्नेबारे उनीहरुले ठोस जवाफ नै दिनसकेका छैनन् ।

कोरोना भाइरस र लकडाउन भए पनि खानेपानी मन्त्री बिना मगरले आउँदो साउन महिनाभित्रै मेलम्चीको पानी काठमाडौंको धाराबाट झार्ने भाषण गर्दै आएकी थिइन् । तर, बुधबार संघीय संसद्को विकास तथा प्रविधि समितिमा सांसदहरुले प्रश्न गर्दा उनले त्यसको जवाफ दिन सकिनन् । पानी कहिले काठमाडौं आउँछ भन्ने प्रश्नमा उनको कुनै ठोस जवाफ नै आउन सकेन । सचिव र आयोजना प्रमुखको भनाइलाई नै उनले साथ दिइन् । तर, सचिव र आयोजना प्रमुखले पनि कुन मितिमा मेलम्चीको पानी काठमाडौंका धाराबाट झार्न सकिन्छ भन्ने ठोस जवाफ नै दिएनन् ।

बुधबारको बैठकमा खानेपानी सचिव माधव बेल्वासेले मेलम्चीको पाइप परीक्षण, थप पाइप बिछ्याएर पानी झार्न अझै करिब एक वर्ष लाग्ने बताए । तर, कुन मितिमा पानी ल्याउन सकिन्छ भन्ने उनले केही बताएनन् । सांसदहरुले गरेको प्रश्नमा अस्पष्ट जवाफ मात्र उनले दिए ।

मन्त्री मगरले पनि बाहिर भाषणमा बोलेभन्दा फरक कुरा गर्दै सचिव र आयोजना प्रमुखकै भनाइप्रति सहमति जनाउँदै तत्काल मिति तोक्न नसक्ने र भौतिक निर्माणको काम सकेर परीक्षणपछि मात्र पानी ल्याउन सकिने जवाफ दिइन् । आयोजना प्रमुख तिरेश कुमार खत्रीले मेलम्चीका सबै भौतिक संरचनाको निर्माण पूरा हुन आउँदो पुससम्म लाग्ने बताएका थिए । त्यसपछि परीक्षण गरेर मात्र पानी हाल्ने उनको भनाइ थियो । तर, कुन मितिमा पानी हाल्न सकिन्छ भन्नेबारे उनी पनि बेखबरजस्तै थिए ।

समिति बैठकमा सांसदहरुले मेलम्ची सम्पन्न गर्ने मिति लम्ब्याउँदा लागत धेरै बढ्न जाँदा जनताले थेग्नै नसक्ने अवस्था भएको भन्दै छिटो काम सक्न पटक–पटक आग्रह गरेका थिए । तर, मन्त्री, सचिव र आयोजना प्रमुखले लागतबारे कुनै जवाफ नदिई कामको म्याद अझै लम्ब्याउने आशय मात्र व्यक्त गर्दै थिए । मेलम्चीमा अनियमित तरिकाले खर्च भएको महालेखा परीक्षकको कार्यालयले आफ्नो वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिसकेको छ । तर, आयोजनाको काम नसकिएको कारण अहिले नै त्यहाँको भ्रष्टाचारबारे छानबिन भइसकेको छैन । लकडाउन अघिसम्म चार सय कामदारले काम गरिरहेकामा अहिले एक सय ६६ जनाले मात्र काम गरिरहेको दाबी आयोजनाको छ ।

आयोजनाका अनुसार अहिलेसम्म आयोजनाको कुल प्रगति ९७ प्रतिशत पुगेको छ । त्यसमध्ये सुरुङ निर्माणको प्रगति ९९ प्रतिशत छ भने हेडवक्र्सको प्रगति ६५ प्रतिशत मात्र छ । डीआई पाइपसहितको वैकल्पिक पानी पथान्तरण प्रणालीको काम शतप्रतिशत पूरा भएको छ । सुरुङ तथा पानी प्रशोधन केन्द्रबीचको जडान कार्य ९८ प्रतिशत पूरा भएको छ भने पानी प्रशोधन केन्द्रको कारण पनि शतप्रतिशत नै पूरा भएको छ । प्रशोधन केन्द्रको क्षमता दैनिक एक सय ७० करोड लिटर रहेको छ ।

मेलम्ची आयोजना हेडवक्र्स निर्माणमा अझै सुस्त छ । इन्टेकको काम ६५ प्रतिशत मात्र पूरा भएको छ भने बाँधको छ मिटर उचाइसम्मको मात्र कंक्रिट गर्ने काम भएको छ । बाँध दश मिटर उचाइको बनाउनुपर्नेछ । त्यस्तै, स्टिलिङ बेसिनको काम ७० प्रतिशत मात्र भएको छ । अझै पनि पुल, एप्रोच रोड, हाइड्रोमेकानिकल उपकरण जडान, एस४ जडान, इन्स्ट्रमेण्टेसन जडानको काम भएकै छैन ।