१० महिनामा दुुई खर्ब १५ अर्बको तरलता प्रवाह

सुरेश राउत
काठमाडौं, असार १४
नेपाल राष्ट्र बैंकले चालू आर्थिक वर्षको १० महिनामा दुुई खर्ब १५ अर्ब एक करोड रुपैयाँबराबरको तरलता प्रवाह गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार यस अवधिमा रिपोमार्फत एक खर्ब १५ अर्ब ३३ करोड र स्थायी तरलता सुविधामार्फत ९९ अर्ब ६८ करोड गरी कुल दुुई खर्ब १५ अर्ब एक करोड तरलता प्रवाह गरेको हो ।

अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा रिपोमार्फत एक खर्ब दुुई अर्ब १५ करोड र स्थायी तरलता सुविधामार्फत १४ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ गरी कुुल एक खर्ब १६ अर्ब ८० करोड रुपैयाँबराबरको तरलता प्रवाह भएको थियो । राष्ट्र बैंकका अनुसार चालू आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ को दश महिनामा खुला बजार कारोबारमार्फत कुल ५८ अर्ब तरलता प्रशोचन गरिएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा एक खर्ब ३५ करोड तरलता प्रशोचन गरिएको थियो ।

समीक्षा अवधिमा राष्ट्र बैंकले विदेशी विनिमय बजार अर्थात् वाणिज्य बैंकहरुबाट अमेरिकी डलर ३ अर्ब १ करोड खुद खरिद गरी तीन खर्ब ४७ अर्ब २८ करोड तरलता प्रवाह गरेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विदेशी विनिमय बजारबाट अमेरिकी डलर दुुई अर्ब ५७ करोड खुद खरिद गरी दुुई खर्ब ९२ अर्ब आठ करोड तरलता प्रवाह गरिएको थियो । समीक्षा अवधिमा अमेरिकी डलर तीन अर्ब १८ करोड बिक्री गरी तीन खर्ब ६४ अर्ब ७४ करोडबराबरको भारतीय रुपैयाँ खरिद गरिएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा अमेरिकी डलर तीन अर्ब ५० करोड र अन्य परिवत्र्य विदेशी मुद्रा बिक्री गरी चार खर्ब ३३ अर्ब ६१ करोड बराबरको भारतीय रुपैयाँ खरिद गरिएको थियो ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार उत्पादनशील गतिविधि तथा निर्यातलाई प्रोत्साहित गर्ने उद्देश्यले बैंकबाट सहुलियत दरमा प्रदान गरिँदै आएको पुनर्कर्जा २०७७ वैशाख मसान्तमा १६ अर्ब ६५ करोड लगानीमा रहेको छ । यसअन्तर्गत साधारण पुनर्कर्जा एक खर्ब १४ अर्ब १२ करोड र निर्यात पुनर्कर्जा ७४ करोड ४४ लाख उपयोग भएको छ । भूकम्पपीडितलाई आवासीय घर निर्माणको लागि सहुलियतपूर्ण कर्जा प्रदान गर्न बैंकबाट बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई उपलब्ध गराइएको पुनर्कर्जाको बक्यौता २०७६ चैत मसान्तमा एक अर्ब ७९ करोड रहेको छ । यस्तो कर्जा एक हजार पाँच सय ९६ ऋणीले उपयोग गरेका छन् ।

राष्ट्र बैंकले वि.सं. २०७२ वैशाख १२ गते गएको शक्तिशाली भूकम्पका कारण घरवासविहीन भएकाहरुको पुुनर्वासको लागि सहुुलियत कर्जाको व्यवस्था गरेको थियो । उक्त व्यवस्थाअनुसार उपत्यकाबाहिर १५ लाख र उपत्यकाभित्र २५ लाख रुपैयाँसम्म कर्जा दिने व्यवस्था गरेको थियो । सो अनुरुप राष्ट्र बैंकले ग्राहकको तर्फबाट कर्जा माग गर्ने बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीहरुलाई शून्य ब्याजदरमा पुनर्कर्जा दिने र उक्त कर्जालाई बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीहरुले दुई प्रतिशत ब्याजमा भूकम्पपीडितहरुलाई दिने नीतिगत व्यवस्था गरेको थियो ।

सहुुलियत कर्जा भनिए पनि उक्त कर्जा प्रवाहमा प्रक्रियागत जटिलता देखिएपछि भूकम्पपीडित ग्राहकले भने यस किसिमको कर्जामा खासै चासो नदिएको, उक्त क्षेत्रमा हालसम्म प्रवाह भएको कर्जासम्बन्धी राष्ट्र बैंकको तथ्यांकबाट पनि देखिएको छ । राष्ट्र बैंकका २०७७ वैशाख मसान्तसम्ममा कृषि तथा पशुपक्षी व्यवसाय कर्जाअन्तर्गत २३ हजार दुुई सय ६६ ऋणीको ५० अर्ब ७८ करोड कर्जा बक्यौता रहेको छ । त्यसैगरी, सहुलियतपूर्ण कर्जाका अन्य शीर्षकअन्तर्गत पाँच हजार चार सय २१ ऋणीको तीन अर्ब ७० करोड रुपैयाँ रहेको छ ।