सडकमा विद्युत् प्राधिकरणको अपराध, सडकको जग्गामा पोल गाड्छ पोल सार्न पैसा माग्छ पैसा तिर्दा पनि पोल हटाउन आलटाल

काठमाडौँ, माघ १
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले पूर्वाधार विकासका काममा सहजीकरण गर्नुको सट्टा ठाउँ–ठाउँमा अवरोध सिर्जना गर्दै सडक निर्माण तथा विस्तारमा पूर्णतया असहयोग गरेको छ । सडक निर्माण तथा विस्तारलगायतका कार्यमा सहयोग गर्न भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय, सडक विभाग, विभिन्न सडक डिभिजन कार्यालय, सडक योजना र आयोजनाहरु तथा स्थानीय र प्रदेश सरकारले पटक–पटक लिखित तथा मौखिक आग्रह गर्दा पनि प्राधिकरणले अटेर गरेर विकासका काममा अवरोध सिर्जना मात्र गरिरहेको छ ।

प्राधिकरणको नेतृत्वको चरम बेइमानीको कारण विभिन्न निकायले निर्माण तथा विस्तार गरेका सडकको बीचमै पोल ठडिएका छन् । विभिन्न निकायले सडकको ट्र्याक खोलेपछि प्राधिकरणले सल्लाह नै नगरी सडकको दायाँ तथा बायाँ किनार र कुनामा निर्बाध रुपमा बिजुलीका पोलहरु गाड्ने गरेको छ । प्राधिकरणले यतिसम्म बेइमानी गरेको छ कि कतिपय सडकको डीपीआर भएपछि बिजुलीको पोल लगेर गाड्ने काम गरेको छ । त्यसपछि डीपीआरअनुसार सडक विस्तार गर्न नै रोकिएका छन् ।

ढुवानी गर्दा सस्तो पर्ने तथा निर्माण र मर्मतमा सहज हुने भन्दै सडकको दायाँ/बायाँ र कुना जता मन लाग्छ, त्यतै प्राधिकरणका कर्मचारीले पोल गाडिदिन्छन् । त्यसपछि सडक विस्तार तथा मर्मतका लागि काम थाल्न समस्या पर्छ । सडक निर्माण गर्ने निकायले प्राधिकरणलाई पोल हटाउन आग्रह गर्छ तर प्राधिकरणका अधिकारीहरु विभिन्न बहानाबाजी गर्न थाल्छन्, पैसा तिर्नुपर्छ अनि पोल सार्ने प्रक्रिया सुरु हुन्छ भन्छन् । सडकले पैसा तिर्छ । त्यसपछि प्राधिकरणका अधिकारीहरु भन्छन्, ‘अहिलेको समयमा बिजुलीको लाइन काटेर काम गर्न मिल्दैन । केही महिना पर्खिनुहोस् ।’

प्राधिकरणले भनेको समयसम्म पर्खिनको लागि सडक निर्माणमा नेतृत्व गरेको निकायले ठेकेदारको म्याद थप गर्नुपर्ने हुन्छ । तर, कतिपय यस्ता सडक छन्, जहाँ ठेकेदारलाई म्याद नै थप्न मिल्दैन । अनि ठेकेदारले पोलकै फेदमा पिच गरिदिन्छन् । त्यसपछि सञ्चारमाध्यममा समाचार बन्छ, ‘सडकको बीचको पोल नहटाई सडक पिच गरियो ।’ सामाजिक सञ्जालमा त्यस्ता फोटाहरु भाइरल बन्छन् । सबै दोष सडक निर्माण गर्ने निकायलाई दिन्छन् । तर, सडक निर्माणको काममा अवरोध गरेर अपराध भने प्राधिकरणले गरिरहेको हुन्छ ।

प्राधिकरणले पोल व्यवस्थापन नगरेको कारण कतिपय ठाउँमा पोलमै गाडी ठोक्किएर कतिले ज्यान गुमाइरहेका छन् । ‘सडकमा गहुँ सुकाएको कारण गाडी दुर्घटना भयो भने जसले सडकमा गहुँ सुकाउँछ त्यही व्यक्तिलाई सजाय गर्ने गरिएको छ’, सडक विभागका एक अधिकारीले भने, ‘पोल हटाउन पटक–पटक अनुरोध गर्दा पनि नहटाउने र त्यही पोलमा गाडी ठोक्किएर दुर्घटना भई मान्छेको ज्यान जान्छ भने प्राधिकरणको नेतृत्वलाई व्यक्ति हत्याको अपराध गर्न सहयोग गरेको भनेर पक्राउ गर्नुपर्छ । अनि मात्र सडकमा पोल गाडी प्रवृत्ति कम हुन्छ ।’ सोमबार राति दरबारमार्गबाट घर फर्किने क्रममा निधन भएका गायक निशान भट्टराईको गाडी पनि बानेश्वरको तीनकुनेमा रहेको बिजुलीको पोलमा ठोक्किएको थियो । माइतीघरमण्डलामा पटक–पटक भएका दुर्घटना पनि बिजुलीको पोल नै मुख्य कारक बनेका छन् ।

प्राधिकरणले यतिसम्म चरम लापरबाही गरेर बिजुलीको पोल गाड्ने काम गरेको छ कि उसले सडक किनारमा मात्र होइन सडकको छेउकै नालीमा पनि पोल गाडेर पानीको निकास नै बन्द गरिदिने गरेको छ । साँघुरो सडक भएको भनेर स्थानीयले गुनासो गर्न थालेपछि संघको सडक कार्यालय, स्थानीय र प्रदेश सरकारले पनि सडक विस्तार गरिरहेका छन् । तर, प्राधिकरणले पोल सार्न टेरिरहेको छैन । त्यही कारण सडक विस्तारको काममै अवरोध आएको छ ।

‘प्राधिकरणले सडककै जग्गामा पोल गाड्छ । त्यो गाडेको पोल हटाऊ भन्दा पैसा माग्छ । पैसा दिएपछि अहिले हटाउन मिल्दैन, पछि हटाउँछु भनेर अटेर गर्छ’, सडक विभागका एक सीडीईले भने, ‘सडक विस्तारमा मुआब्जा माग्ने व्यक्तिहरुले बिजुलीका पोल गाडेको भने मुआब्जा माग्ने गरेका छैनन् । विकासको मेरुदण्ड सडक भन्ने अनि सबैतिरबाट सडकमाथि प्रहार गर्ने काम भएको छ । सडकको जग्गामा पोल गाडेपछि तत्काल हटाउनुपर्छ ।’

प्राधिकरणले स्थानीय र साना सडक मात्र होइन, राष्ट्रिय राजमार्गमा पनि सडकको किनारमा लगेर पोल गाडिदिएर सडक विस्तारलाई अवरोध गरेर अपराधजन्य काम गरिरहेको छ । अहिले काठमाडौंको स्वयम्भू क्षेत्रमा काठमाडौं महानगरपालिकाले सडक विस्तार गरिरहेको छ । तर, प्राधिकरणले पोल हटाउन नमानेपछि ठेकेदार कम्पनीले पोल नै राखेर धमाधम पिच गर्न थालेको छ । यदि पिच नगर्ने हो भने उसले हर्जना तिर्नुपर्ने अवस्था छ । तर, प्राधिकरणका अधिकारीहरु सडकसँग पैसाको बार्गेनिङ्ग गरेर बसिरहेका छन् ।

स्वयम्भूमा मात्र होइन सामाखुसी, गोंगबु, महाराजगञ्जलगायतका रिङरोड पनि वर्षौँदेखि कालोपत्रे सडकमै बिजुलीका पोलहरु ठडिएका छन् । प्राधिकरणले त्यसलाई हटाउने काम नै गरेको छैन । काठमाडौं उपत्यकाभित्र मात्र होइन बाहिरका जिल्लाहरुमा जहाँ सहज तरिकाले जता पनि पोल गाड्न वा सार्न पाइन्छ त्यहाँ पनि प्राधिकरणले सडक विस्तारमा भाँजो हाल्ने काम मात्र गरिरहेको छ ।

‘सडक विभागले धेरै ठाउँका समस्या समाधान गर्न प्राधिकरणको नेतृत्वलाई पटक पटक आग्रह गरेको छ’, विभागका ती अधिकारीले भने, ‘बैठकमा हुन्छ भन्छ । तर, बाहिर गएपछि काम नै गर्दैन ।’ प्राधिकरणको असहयोगकै कारण देशभर सडकका धेरै काममा अवरोध खडा भएको छ ।