राष्ट्र बैंकले बेलैमा कदम चालोस्

नेपाल राष्ट्र बैंकले यसै साता चालू आर्थिक वर्षको पाँच महिनाको देशको आर्थिक तथा वित्तीय अवस्थासम्बन्धी प्रतिवदेन सार्वजनिक ग-यो । उक्त प्रतिवेदनअनुसार मुुलुकको निर्यातमा केही सुधार देखिएका कारण व्यापारघाटामा समेत विगतको तुुलनामा केही कमी आएको देखियो ।
राष्ट्र बैंकको उक्त प्रतिवेदनअनुसार चालू आर्थिक वर्षको पाँच महिनामा नेपालले वैदेशिक व्यापारमार्फत पाँच खर्ब ३३ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँको घाटा व्यहोरेको देखियो । यस अवधिमा कुुल वस्तुु व्यापारघाटा विगतका वर्षहरुको तुलनामा छ दशमलव तीन प्रतिशतले घटेर उक्त परिमाणमा कायम थियो ।

प्रतिवेदनअनुसार चालू आवको पाँच महिनामा कुल वस्तुु निर्यात बढेर ४७ अर्ब ६२ करोड रुपैयाँ पुुगेको देखियो । यो निर्यात गत आवको सोही अवधिको तुुलनामा २७ प्रतिशतले बढी हो । आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ को पाँच महिनामा कुल वस्तु आयात चार दशमलव दुुई प्रतिशतले घटेर पाँच खर्ब ८१ अर्ब २६ करोड कायम भएको देखिएको छ भने विप्रेषण आप्रवाह (रेमिट्यान्स) शून्य दशमलव एक प्रतिशतले बढेर तीन खर्ब ७६ अर्ब ९९ करोड कायम रहेको देखिएको छ ।

राष्ट्र बैंकको सोही प्रतिवेदनअनुसार वित्तीय प्रणालीमा झण्डै आठ खर्ब रुपैयाँबराबरको अन्तरबैंक कारोबार भएको देखिएको छ । अन्तरबैंक कारोबार भनेको बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीहरुले आफ्नो संस्थामा रकम अभाव हुुँदा न्यूनतम ब्याजमा अल्पकालीन अवधिको लागि अर्को कुुनै बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीहरुसँग रकम सापटी लिनुु हो । यस अर्थमा वित्तीय प्रणालीमा अन्तरबैंक कारोेबार बढ्नु भनेको बैंक तथा फाइनान्स कम्पनीहरुमा रकम अभाव देखिनुु पनि हो । यही कारण पनि वित्तीय क्षेत्रमा अहिले अन्तरबैंक कारोबारको ब्याजदर समेत बढेको छ ।

चालू आवको पछिल्लो पाँच महिनामा वाणिज्य बैंकहरुले सात खर्ब ९७ अर्ब ८९ करोड रुपैयाँबराबरको अन्तरबैंक कारोबार गरेका छन् भने विकास बैंक र फाइनान्स कम्पनीहरुले ७४ अर्ब १६ करोड रुपैयाँबराबरको अन्तरबैंक कारोबार गरेका छन् । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा वाणिज्य बैंक र अन्य वित्तीय संस्थाहरुले क्रमशः पाँच खर्ब ४० अर्ब ७७ करोड र ६७ अर्ब ७० करोडको यस्तो कारोबार गरेका थिए । अन्तरबैंक कारोबार बढेकै आधारमा पनि बैंकिङ प्रणालीमा पछिल्लो समय रकम अभावको समस्या देखिनसक्ने सम्भावना बढेर गएको छ ।

यदि यस्तो हो भने राष्ट्र बैंकले बेलैमा उचित कदम चाल्नुुपर्छ । विभिन्न किसिमका अल्पकालीन तथा दीर्घकालीन प्रकृतिका मौद्रिक उपकरण जारी गरेर वित्तीय प्रणालीमा लगानीयोग्य रकम पठाउनुुपर्छ । नियमनकारी निकाय नेपाल राष्ट्र बैंकले बेलैमा यस्तो कदम नचाल्ने हो भने वित्तीय प्रणालीमा फेरि पनि समस्या नकारात्मक समस्या देखिनेछ । यसको नकारात्मक असर मुुलुुकको सिंगो वित्तीय प्रणाली अथवा भनौँ देखिनसक्छ । यो अवस्था आउन नदिन राष्ट्र बैंकले बेलैमा ठोस कदम चालोस् !