सुपारी, मरिच, केराउ र छोकडा आयात खुला गरिँदै

काठमाडौं । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले औद्योगिक प्रयोजनको लागि बन्देज गरिएको सुपारी, मरिच, केराउ र छोकडाको आयात खुला गर्ने तयारी गरेकोे छ । यसको लागि मन्त्रालयले तयार गरेको औद्योगिक प्रयोजनको लागि सुपारी, मरिच, केराउ र छोकडाको आयात खुला गर्ने प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्मा लैजाने तयारी गरेको छ ।

यसअघि उत्पादनमूलक उद्योगलाई औद्योगिक प्रयोजनको लागि आवश्यक पर्ने कच्चापदार्थ सुपारी, केराउ र मरिचको आयातमा रोक लगाइएकोमा अब जुनसुकै औद्योगिक प्रयोजनको लागि ती वस्तुहरूको आयात खुुला गर्ने ‘लबिङ’मा मन्त्रालय लागेको हो । लामो समयदेखि अन्य उद्योगहरूले यी सामग्री आयात गर्न नपाएको कारण उद्योगहरूले समस्यामा परेको गुनासो गर्दै आएकोमा त्यसलाई समाधान गर्नका लागि मन्त्रलाय अघि बढेको मन्त्रालयका एक अधिकारीले बताए ।

उद्योगीहरूले सीमित क्षेत्र छुटाएर मात्र ती वस्तुको आयात गर्न दिँदा अन्य उद्योगहरू समस्यामा परेको उद्योगीहरूले गुनासो गरेका थिए । कच्चा सुपारी, केराउ, मरिच र छोकडा प्रयोग हुने उद्योगहरू मुलुकमा प्रशस्त भएकाले उनीहरूले यसको आयात खुला गर्न माग गर्दै आएका थिए । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल चीन भ्रमणमा रहेका कारण उनी फर्किएपछि उक्त प्रस्ताव मन्त्रिपरिषद्मा लैजाने तयारी मन्त्रालयले गरेको छ । प्रधानमन्त्री दाहाल फर्किएपछि पहिलो बैठकमा प्रस्ताव लैजाने तयारी भइरहेको मन्त्रालयका एक अधिकारीले बताएका छन् ।

मन्त्रालयका अनुसार मन्त्रिपरिषद् लैजाने सो प्रस्तावमा औद्योगिक प्रयोजनको लागि आयात अनुमति दिने भए पनि ट्रेडिङ कम्पनीलाई भने आयात गर्न नदिने सर्त अघि सारिएको छ । सुपारी, मरिच, केराउ र छोकडा नेपाली बजारमा उपभोगभन्दा पनि तस्कर गरी भारत निर्यात व्यापार गर्ने हुँदा सरकारले यसको आयातमा बन्देज गर्नुपर्ने मन्त्रालयका आधिकारीको भनाइ छ । भारतमा गुट्खा उद्योग प्रशस्त रहेको र खपत बढी हुने भएकाले सुपारी आयातमा बन्देज लगाइएको छ । यही कारण नेपाली व्यवसायीले इन्डोनेसियाबाट सुपारी ल्याई भारत पठाउने गरेका छन् । खुला सिमानको फाइदा उठाउँदा सिमानामा रहेका नेपाली तथा भारतीय व्यवसायीको मिलेमतोमा सुपारी, मरिच, केराउ र छोकडालगायतका सामग्रीहरूको तस्करी हुनेगरेको पाइन्छ । नेपाली बजारमा भने पछिल्लो समय चाडबाड नजिकिएसँगै यी सामग्रीको माग बढ्ने व्यवासायीको भनाइ छ ।

यसअघि सरकारले औद्योगिक प्रयोजनका २०७९ असार मसान्तसम्ममा सुपारी, मरिच र केराउको अयाात खुला गर्ने निर्णय गरेको थियो । सरकारले ‘उत्पादमूलक उद्योगलाई औद्योगिक प्रयोजनको लागि आवश्यक पर्ने कच्चापदार्थ सुपारी, केराउ र मरिचको पैठारीलाई व्यवस्थित गर्नेसम्बन्धी कार्यविधि, २०७८’ निर्माण गरी ती वस्तुहरूको आयात खुला गरेको थियो । तस्करीको कारण विभिन्न समयमा सुपारी, केराउ, मरिचको आयात प्रतिबन्ध लगाउने गरेको पाइन्छ भने व्यवसायीको दबाबमा खुला गर्ने गरिएको पाइन्छ ।

२०७८ फागुन अन्तिम सातामा पनि तत्कालीन सरकारले व्यवसायीको दबाबमा यी सामग्री आयातमा लगाएको प्रतिबन्ध खुला गरेको थियो । सो समयमा मन्त्रालयले सुपारी आयात खुलाउन कार्यविधि नै तयार पारेको थियो  । कार्यविधिअनुसार आयात भएको सुपारी तथा केराउ भारत निर्यात गर्न नपाइने व्यवस्था समेत गरेको थियो, जसको प्रमुुख कारण भनेको यसमा हुने तस्करी नै थियो । मन्त्रालयको पछिल्लो निर्णयले तस्करलाई सहज नहोस् भन्नेमा ख्याल गर्नुपर्ने सरोकारावालाहरूको भनाइ छ ।