एउटै शवले देश हल्लाउन खोज्ने कस्तो विडम्बना

बुटवल,चैत २५
कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को आतंक विश्वभर मच्चिएको छ । त्यसमा नेपालजस्तो सानो मुलुक त अछुतो रहने कुरै भएन । कोरोनाको त्रास त भयो भयो, कोरोनासँगै अन्य धेरै कुराहरूले नेपालीहरूलाई समस्यामा पारेको छ । आयात र रेमिट्यान्समा निर्भर नेपालमा यसपछिको अवस्था कस्तो हुने हो ? भन्ने चिन्ता पनि उत्तिकै छ । बजार अभावमा कृषिमा संलग्न कृषकहरूको आत्मविश्वास घट्दै गएको समयमा प्रवद्र्धनात्मक कृषि विकास चुनौतीपूर्ण यात्रा बनेको छ । दैनिक ज्यालादारी गरेर खानेलाई खाद्य संकटको चिन्ता छ । सबैलाई आ–आफ्नै चिन्ता र तनाब छ । ज्वरो आउने, रुघाखोकी लाग्ने समस्या देखिए निजी अस्पतालले नलिने, लिएपनि अस्पतालमा अन्य संक्रमित भए सर्छ कि भन्ने त्रास सारा नेपालीको साझा समस्या बनेको छ । संक्रमणमा जिउँदोको जन्ती जाने त सवाल हरायो हरायो, मर्दाको मलामी जान पनि मानिसहरू तयार हुँदैनन् । सबैलाई आफ्नै ज्यान बचाउने चिन्ता छ । त्यसमा पनि सरकारका जिम्मेवार अधिकारीहरूको संलग्नतामा स्वास्थ्य सामग्री खरिदमा अनियमितता भएका आवाजहरूले सरकारलाई आलोचित बनाएको छ । संक्रमणकालीन विषम परिस्थितिमा पनि सरकारले आलोचित बन्ने काम गरेको हो कि, नियोजित तरिकाले आलोचित बनाइएको छ ? यो आम नागरिकको सुझबुझभन्दा बाहिरको कुरा हो ।यतिबेला बुटवलको धागो कारखानामा निर्माण गरिएको कोरोना विशेष अस्थायी अस्पताल केही चर्चाको स्रोत बनेको छ । उक्त अस्थायी अस्पतालमा भर्ना भएका ३४ वर्षीय बाबुराम थापाको गत चैत १६ गते आइसोलेशनमा मृत्यु भए पनि अहिलेसम्म उनको शवको अत्येष्टी हुन नसक्नु समस्याको प्रतिउत्पादन गर्ने स्रोत बन्दै गएको छ । रिब्दीकोट गाउँपालिका पाल्पामा स्थायी घर भएका थापा सैनामैना नगरपालिकामा अस्थायी बसोबास गर्दै आएका थिए । गत चैत ६ गते यूएईबाट नेपाल आएका थापा चैत १३ गते उक्त कोरोना विशेष अस्पतालमा भर्ना भएका थिए । अस्पतालमा भर्ना भएको तीन दिनपछि अर्थात् गत चैत १६ गते उनको मृत्यु भएको थियो । नौ–नौ दिन बितिसक्दा पनि अस्पतालबाट शव उठ्न नसक्नु समन्वय, अविश्वास, चेतनाको कमीका साथै वास्तविकतामा बाँझिएका कुराहरूले सृजना गरेको अवस्था हो । जसले सम्बन्धित सबैप्रति प्रश्न चिह्न खडा गरेको छ ।

पारिवारिक स्रोतका कुराहरूलाई आधार मान्ने हो भने १३ गते भर्ना भएका उनको १६ गते मृत्युपछि मात्रै थ्रोट स्वाब संकलन गरी सोही दिन काठमाडौं पठाइयो । चिकित्सकहरूको चरम लापरबाहीले मृत्यु भयो । मृत्युको जिम्मेवारी सरकारले लिनु पर्छ र क्षतिपुर्ती पनि दिनुपर्छ भन्ने भए पनि यस विषयमा सरकारले ठोस निर्णय लिन ढिलाइ गरिरहेको छ । जुन ढिलाइले समस्या थप उत्कर्सतर्फ लम्किरहेको छ । सरकारका जिम्मेवार अधिकारीहरूले चिकित्सकको लापरबाहीले मृत्यु नभई निमोनियाको कारणले मृत्यु भएकोले क्षतिपूर्ति दिने सवाल नउठेको बताउँदै आएका छन् । तर पनि नौ दिनसम्म शव उठ्न नसक्नु कमजोर राज्य सञ्चालन व्यवस्थाको ज्वलन्त उदाहरण बनाएको छ । १३ गते भर्ना भएका थापाको मृत्युपछि १६ गते नै हतार गरेर स्वाब संकलन गरिनु आफैँमा संकास्पद बातावरण सृजना गर्ने आधार हो । सुरुमा कोरोनाकै कारण मृत्यु भएको हल्लाले कसैले पनि थापाको शव छुने आँट गरेनन् । तीन दिने उपचार अवधिमा संकास्पदकै कारणले चिकित्सकहरूले कस्तो उपचार विधि अपनाए वा अपनाएनन्, लापरवाही गरे वा गरेनन् त्यो सिसिटीभी क्यामेरामा कैद गरिएको भए क्यामेरा र चिकित्सकलाई थाहा छ, वास्तविकता के हो भन्ने । सिसिटिभी निगरानीमा थिएन भने चिकित्सकको निर्णय नै अन्तिम हो । परीक्षणपछि रिर्पोट नेगेटिभ आए पनि राज्यले वास्तविकता लुकाएको कुराले भित्रभित्रै चर्चा बटुलेको छ । यति वास्तवमै रिर्पोट नेगेटिभ नै हो भने सरकारले जनतालाई बुझाउन नसक्नु सरकारको कमजोरी हो । सरकारले होइनभन्दा भन्दै पनि बुझ्न नसक्नुमा जनचेतनाको कमी हो ।

मर्ने मरिहाल्यो, बाँच्नेलाई दुःख दिने वातावरण सृजना हुनु कसैका लागि पनि राम्रो पक्ष होइन । कोरोना विशेष अस्पतालमा मरेका थापाको वास्तविक मरणको बारेमा चित्तबुझ्दो जवाफ दिन ढिला गर्नु हुँदैन । समस्या जतिधेरै पाल्यो उतिधेरै बल्झिने हुँदा उक्त घटनाको समाधानका लागि समिति बनाएर छानविन गरी छरपष्ट पार्नु नै बुद्धिमानी कार्य हो । चिकित्सकबाट लापरवाही भए नभएको सीसीटीभी क्यामेरा हेरर छर्लङ पार्नु पर्छ । यदि चिकित्सकबाट लापरवाही भएको छैन भने वास्तविकतालाई फेस गर्न आनाकानी गर्नुको कुनै औचित्य छैन । वास्तविकता जान्न पाउने थापा परिवारको अधिकार हो । वास्तविकता देखाउनु सरकारको कर्तव्य हो । समस्या देखिनेबित्तिकै समस्या समाधान खोज्नु र समस्याले उघ्ररूप लिँदै जाँदा दबाबै दबाबले गर्नुमा आकाश जमिनको फरक हुन्छ । पहिला गरिएको कामले उच्च सम्मान दिलाउँछ भने पछि गरिएको कामले धेरै भन्दा धेरै आलोचित बनाई अपमान गर्छ । यही अवस्था रहिरहने हो भने एउटै शवले देश हल्लाउने स्थिति सृजना हुँदैन भन्ने कुनै ग्यारेण्टी छैन । त्यसैले सक्यो छिटो शवको अन्त्येष्टी गर्ने वातावरण मिलाउनु अहिलेको आवश्यकता हो ।