कृषकले छाडे अलैंची खेती

सुबास बस्नेत
दोलखा, पुस १०
करिब छ वर्षअघि निकै माग हुने अलैंचीको एक्कासी भाउ घटेसँगै पछिल्लो समय दोलखामा अलैंची खेती कम हुँदै गएको छ । सिजनमा समेत बिक्री हुन र उचित मूल्य नपाएपछि खेती घट्दै गएको हो । विगत वर्षहरुको तुलनामा यस वर्ष मूल्यकै कारण अलैंची कम उत्पादन भएको स्थानीय उत्पादकहरु बताउँछन् ।

दोलखाको सबैजसो स्थानमा अलैंची खेती हुने भए पनि बिक्री हुन छाडेपछि खेती कम हुँदै गएको हो । सात वर्ष अघि दोलखाका स्थानीय कृषकले धानगहुँ फल्ने खेतमा अलैंची लगाएका थिए । छोटो समयमा सबैले अलैंची खेती गर्न थालेपछि अलैँचीको भाउ घट्दै गएको हो । अहिले अँलैचीको खेती गर्नै छाडेको बैतेश्वर गाउँपालिका वडा नम्बर तीनका कृषक फत्त बहादुर खत्रीले बताए । उनले करिब १० रोपनी खेतमा चार वर्षअघि अलैंची खेती सुरु गरेका थिए । खेती सुरु गर्दा प्रतिकेजी दुई हजार चार सय रुपैयाँमा बिक्री हुने अलैंची अहिले प्रतिकेजी पाँच सय रुपैयाँमा बिक्री हुन पनि धौधौ परेको उनको भनाइ छ । अहिले फेरि परम्परागत खेतीमा नै फर्केको उनले बताए ।

खत्रीले जस्तै जिल्लाका अधिकांश कृषकले अलैंची नष्ट गर्न थालेका छन् । सुनसरह मूल्य मानिने अलैंचीको मूल्यमा एक्कासि कमी भएपछि कृषक पुरानै शैलीको खेती प्रणालीमा फर्केका हुन् । बैतेश्वर गाउँपालिकाका अर्का कृषक सिंह बहादुर खड्काले अलैंची खेतीबाट आफ्नो लगानी समेत उठाउन नसकेपछि खेती त्यागेको बताए । त्यस्तै जिल्लामै सबैभन्दा बढी अलैंची उत्पादन गर्दै आएका अर्का कृषक जित बहादुर तामाङले पनि अलैंची खेतीमा चासो देखाउन छाडेका छन् । दुई वर्षअघि सात लाखको अलैंची बिक्री गरेका उनले अहिले साढे लाखमा चित्त बुझाउनुपरेपछि खेती अलैंची खेतीप्रति रुचि घटेको बताए ।

जित बहादुर तामाङले यो वर्ष पनि करिब ४ सय किलो अलैंची उत्पादन गर्न सफल भए पनि उचित मूल्य नपाएपछि खेतीमा चासो नदिएको बताए । गत वर्ष पाँच लाख कमाएका उनले अहिले करिब दुई लाख मात्र कमाएको बताए । उनले उत्पादन गरेको अलैंचीको मूल्य र माग नआएपछि गत वर्षको अलैंची पनि बिक्री हुन बाकी रहेको छ । अलैंची उत्पादनको हिसाबले प्रकट क्षेत्र मानिएको बैतेश्वर गाउँपालिका तामाकोशी गाउँपालिका र गौरीशंकर गाउँपालिकामा व्यावसायिक रुपमा अलैंची खेती गर्दै आएका सयौं कृषकले विस्तारै अलैंची खेती त्यागेर पुरानै परम्परागत खेती गर्न सुरु गरेका छन् ।